رمان کوتاه «بازگشت به حیفا» اثر نویسنده و مبارز فلسطینی غسان کنفانی، از مهم‌ترین نمونه‌های ادبیات مقاومت در جهان عرب به‌شمار می‌رود. این اثر که نخستین‌بار در سال ۱۹۶۹ منتشر شد، با روایتی انسانی و تأمل‌برانگیز، به موضوع وطن، هویت و ازخودبیگانگی در تبعید می‌پردازد.

در این رمان، کنفانی داستان زن و شوهری فلسطینی به نام سعید و صفیه را روایت می‌کند که در جریان حوادث سال ۱۹۴۸ ناچار به ترک شهر خود، حیفا، می‌شوند و در آشوب فرار، نوزادشان را ناخواسته جا می‌گذارند. دو دهه بعد، در پی گشایش موقت مرزها، آن دو به حیفا بازمی‌گردند تا خانه و گذشته خود را دوباره بیابند. اما این بازگشت، تنها سفری مکانی نیست؛ بلکه سفری درونی و پرسش‌برانگیز به مفهوم وطن، انسان و زمان است.

کنفانی در بخشی از رمان می‌نویسد:

«در سال ۱۹۴۸، همه‌چیز را در آن خانه  گذاشتیم؛ فرزندمان، کلید در، و حتی خودمان را… و حالا بازگشته‌ایم تا ببینیم درِ وطن، دیگر به روی ما باز نمی‌شود.»

«بازگشت به حیفا» با نثری ساده اما عمیق، واقعیت تلخ آوارگی را به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد چگونه خاطره و هویت، حتی در دل تبعید، زنده می‌مانند. این اثر در کنار رمان «مردان در آفتاب»، از شاخص‌ترین نوشته‌های کنفانی است که نگاه جهانی به ادبیات فلسطین را دگرگون کرد.